Thông tin từ Cục Hải quan cho biết, tình hình buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, vận chuyển trái phép hàng hóa thời gian qua diễn biến phức tạp. Hoạt động vận chuyển trái phép ma túy, tiền tệ, vàng qua biên giới có dấu hiệu gia tăng qua đường hàng không. Các đối tượng lợi dụng sự thông thoáng về chế độ chính sách, sự phát triển của thương mại điện tử, phương thức chuyển phát nhanh, dịch vụ ký gửi hàng hóa... để buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển hàng hóa trái phép.

Trên tuyến đường biển, số vụ vi phạm bị phát hiện, bắt giữ và xử lý chiếm 52,8% số vụ vi phạm. Các đối tượng chủ yếu khai sai tên hàng, chủng loại, chất lượng, trị giá, mã số hàng hóa, xuất xứ. Trên tuyến đường bộ, hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép pháo nổ, đường kính trắng vẫn tiếp diễn ở địa bàn các tỉnh miền Trung.

Hoạt động mua bán, vận chuyển hàng hóa không có hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc vẫn diễn biến phức tạp, nhất là đối với các mặt hàng thực phẩm đông lạnh, tiêu dùng, thuốc lá điếu, lá thuốc lá tại các khu vực giáp biên giới Việt - Trung, Việt Nam - Campuchia.

Trong tháng 4/2025, số vụ vi phạm bị phát hiện, bắt giữ và xử lý là 1.330 vụ, trị giá hàng hoá vi phạm ước tính đạt 1.867 tỷ đồng, giảm 73 vụ (giảm 5,2%). Thu ngân sách nhà nước đạt 65,86 tỷ đồng. Số vụ hình sự giảm mạnh, không có vụ việc khởi tố, số vụ chuyển khởi tố giảm từ 15 vụ xuống 12 vụ (giảm 20%) so với cùng kỳ năm trước. Luỹ kế 4 tháng năm 2025, số vụ vi phạm bị phát hiện, bắt giữ và xử lý là 5.206 vụ, trị giá hàng hoá vi phạm ước tính đạt 10.331 tỷ đồng. Số thu ngân sách nhà nước đạt xấp xỉ 347,16 tỷ đồng. Số vụ chuyển khởi tố là 34.

Về phòng, chống ma túy, cũng trong 4 tháng qua, ngành Hải quan đã chủ trì, phối hợp với công an, bộ đội biên phòng phát hiện, bắt giữ 64 vụ/74 đối tượng.

Liên quan tới tình trạng hàng giả, hàng lậu trong phiên họp gần đây của Thường trực Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã bày tỏ sự quan ngại sâu sắc về tình trạng buôn lậu và sản xuất hàng giả quy mô lớn.

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, việc hàng trăm tấn hàng giả có thể lọt qua sự kiểm soát của cơ quan chức năng chỉ có thể lý giải bằng hai khả năng đáng lo ngại: hoặc là sự thiếu trách nhiệm, mất ý chí chiến đấu, hoặc là sự tiếp tay, bao che do tiêu cực, tham nhũng. Cả hai trường hợp này đều cần phải bị xử lý nghiêm minh.

Về đề xuất sửa đổi Luật An toàn thực phẩm, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh rằng, đây là vấn đề sống còn, liên quan trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của người dân. Tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, sản xuất và lưu thông hàng giả, hàng nhái, hàng không rõ nguồn gốc, quảng cáo sai sự thật, đặc biệt là các vụ việc liên quan đến thuốc giả, sữa giả, thực phẩm giả, thực phẩm bẩn… đang là mối quan tâm lớn của xã hội.

Thủ tướng đặt ra câu hỏi về trách nhiệm của các cơ quan chức năng khi hàng trăm tấn hàng giả có thể được sản xuất, mua bán và vận chuyển một cách trót lọt mà không bị phát hiện. Theo Thủ tướng, việc này cho thấy sự yếu kém trong quản lý, thậm chí có dấu hiệu tiêu cực cần phải được làm rõ và xử lý nghiêm.

Để giải quyết vấn đề này, Thủ tướng yêu cầu cần thiết kế các chính sách hiệu quả, quy định rõ trách nhiệm của từng cơ quan, đặc biệt là sự phối hợp chặt chẽ giữa Bộ Y tế, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng các bộ, ngành liên quan trong công tác quản lý an toàn thực phẩm, tránh tình trạng chồng chéo, bỏ sót nhiệm vụ. Thủ tướng cũng yêu cầu khẩn trương xây dựng dự án luật để trình Quốc hội trong thời gian sớm nhất, đồng thời sớm ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung Nghị định 15 về thi hành Luật An toàn thực phẩm.

Cục Hải quan cũng đã ban hành Công văn số 5214/CHQ-ĐTCBL tăng cường công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả trong tình hình mới. Theo đó, Cục Hải quan chỉ đạo Chi cục Điều tra chống buôn lậu, Chi cục Hải quan các khu vực, Hải quan cửa khẩu/ngoài cửa khẩu tập trung nguồn lực triển khai hiệu quả các biện pháp trong tháng cao điểm tấn công trấn áp tội phạm buôn lậu, vận chuyển trái phép qua biên giới hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, hàng không rõ nguồn gốc, xuất xứ ảnh hưởng đến sức khoẻ người tiêu dùng, sức khoẻ cộng đồng.

Các đơn vị nghiệp vụ tăng cường công tác thu thập thông tin, đánh giá, phân tích rủi ro đối với các mặt hàng có nguy cơ, tiềm ẩn rủi ro về giá, xuất xứ, không đạt điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn, chất lượng nhập khẩu đặc biệt là các mặt hàng có kim ngạch lớn, trị giá lớn, thuế suất cao, mặt hàng xuất nhập khẩu có điều kiện, các mặt hàng ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng, sức khỏe cộng đồng để kịp thời phát hiện, ngăn chặn, xử lý các hành vi buôn lậu, gian lận thương mại hoặc chuyển cho đơn vị có chức năng, thẩm quyền xử lý theo quy định.

Tăng cường công tác phối hợp với các lực lượng chức năng để xác minh nguồn gốc hàng hoá hồ sơ hải quan, nắm bắt, trao đổi thông tin về các thủ đoạn gian lận đối với hàng xuất khẩu, nhập khẩu có dấu hiệu buôn lậu, vận chuyển trái phép qua biên giới, trốn thuế, gian lận hoàn thuế GTGT, xác minh các giao dịch đáng ngờ (buôn lậu, rửa tiền, vận chuyển trái phép tiền tệ qua biên giới...) để có các biện pháp xử lý kịp thời.