Dầu chăn nuôi làm từ gì?

Dầu chăn nuôi là nguồn chất béo bổ sung vào thức ăn công nghiệp, được đưa vào cám viên hoặc phun lên bề mặt sau khi ép viên. Hầu hết, dầu chăn nuôi thường được làm từ: Dầu ăn đã qua sử dụng; Phụ phẩm dầu công nghiệp chưa tinh chế; Mỡ động vật thải loại không đạt chuẩn thực phẩm. Loại dầu này chỉ để dùng trong chăn nuôi, không thể sử dụng làm thực phẩm.

Liên quan đến vấn đề trên, mới đây, Công an tỉnh Hưng Yên đã triệt phá đường dây sản xuất hàng chục nghìn tấn dầu ăn nhập khẩu dành cho thức ăn chăn nuôi để sản xuất chế biến thành dầu ăn chế biến thực phẩm cho người. Công ty TNHH Sản xuất và Xuất nhập khẩu Nhật Minh Food (chủ thương hiệu OFood) là đơn vị nhập khẩu lượng lớn dầu này. Tuy nhiên, đơn vị này đã cho bơm trực tiếp dầu nguyên liệu vào hệ thống sản xuất qua đường ống ngầm, sau đó đóng gói, dán nhãn là dầu ăn cho người, kèm công bố "có bổ sung vitamin A". Kết quả kiểm nghiệm cho thấy sản phẩm không hề chứa vi chất này.

Lượng dầu không đạt chuẩn được đưa đến nhiều cơ sở chế biến thực phẩm, nhà hàng, cơ sở sản xuất bim bim, salad công nghiệp, khu làng nghề và bếp ăn tại nhiều tỉnh thành. Ước tính hàng chục nghìn tấn dầu ăn loại này đã tiêu thụ ra thị trường.

Tiềm ẩn nhiều rủi ro sức khỏe khi sử dụng dầu chăn nuôi làm thực phẩm

Theo Báo cáo của Ủy ban An toàn Thực phẩm châu Âu (EFSA) năm 2016 cảnh báo, dầu không dành cho người thường có hàm lượng cao các chất oxy hóa lipid, axit béo tự do, kim loại nặng (như chì, cadmium) và hydrocarbon thơm đa vòng (PAHs), những chất độc có thể gây đột biến gen, rối loạn chuyển hóa, tổn thương gan, thận và ung thư nếu tích tụ lâu dài.

Hiệp hội An toàn Thực phẩm Mỹ (IAFP) cũng cảnh báo, thực phẩm chiên rán bằng dầu chăn nuôi có thể làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch, viêm gan nhiễm độc và rối loạn nội tiết sau một thời gian tiếp xúc liên tục. Những rủi ro này thường âm thầm và không gây biểu hiện cấp tính, nhưng tác động về lâu dài là rất đáng lo ngại.

Ngoài ra, tiêu thụ thực phẩm chiên bằng dầu đã qua sử dụng nhiều lần có liên quan đến tăng nguy cơ bệnh tim mạch. Nguyên nhân chủ yếu do sự hiện diện của chất béo chuyển hóa và lipid bị oxy hóa, cả hai đều là tác nhân gây xơ vữa động mạch, tăng huyết áp và cholesterol cao.

Một nghiên cứu trên tạp chí Hóa sinh Lâm sàng Ấn Độ cho thấy chuột ăn dầu đã chiên nhiều lần có mức cholesterol LDL (cholesterol xấu) tăng cao và thành động mạch dày lên liên quan tới bệnh tim mạch. Chất béo chuyển hóa đã bị kiểm soát nghiêm ngặt ở nhiều quốc gia vì mối liên hệ rõ ràng với bệnh mạch vành.

Ngoài độc tính trực tiếp, dầu chiên nhiều lần còn ảnh hưởng đến hệ vi sinh đường ruột và góp phần gây tăng cân. Các chất béo bị biến chất làm rối loạn tiêu hóa và gây viêm trong ruột, ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ dinh dưỡng và điều hòa insulin.

Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Nutrients chỉ ra rằng các loại dầu bị phân hủy ảnh hưởng tiêu cực đến ruột, làm tăng viêm hệ thống, từ đó góp phần gây béo phì và rối loạn chuyển hóa.

Trước những rủi ro rõ ràng, nhiều quốc gia đã ban hành hướng dẫn về quy trình chiên rán an toàn và xử lý dầu ăn đã qua sử dụng. Ví dụ, Singapore và một số bang của Ấn Độ quy định số lần tối đa dầu được phép tái sử dụng trong môi trường thương mại. Tuy nhiên, việc thực thi vẫn là một thách thức, đặc biệt trong các quán ăn đường phố.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giáo dục cộng đồng về tác hại của dầu chiên lại và khuyến khích sử dụng chất béo lành mạnh, chẳng hạn dầu ô-liu hoặc dầu cải, với lượng vừa phải.