Theo các chuyên gia năng suất chất lượng, cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4 là cơ hội cho Việt Nam thu hẹp dần khoảng cách về năng suất, chất lượng với các quốc gia khác.

Thực tế cho thấy, Chương trình quốc gia về năng suất chất lượng đã góp phần đưa tỷ lệ đóng góp của năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng GDP đạt 35% vào năm 2020. Trên cơ sở đó, Chính phủ tiếp tục ban hành Quyết định số 1322/QĐ-TTg ngày 31/8/2020, phê duyệt Chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm, hàng hóa giai đoạn 2021 - 2030, hướng tới mục tiêu hỗ trợ áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn, hệ thống quản lý và công cụ cải tiến hiện đại, từ đó nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Thời gian qua, nhiều địa phương đã tích cực triển khai Chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm, hàng hóa giai đoạn 2021 - 2030 trên địa bàn tỉnh.

Tại Cao Bằng, UBND tỉnh đã triển khai nhiều chính sách hỗ trợ thiết thực. Giai đoạn 2021 - 2024, tỉnh hỗ trợ 10 tổ chức, cá nhân, hợp tác xã với tổng kinh phí hơn 300 triệu đồng. Điển hình, Công ty TNHH Cao Tuyền được hỗ trợ 70 triệu đồng để chứng nhận ISO 22000:2018, HACCP CODEX 2020 và công bố tiêu chuẩn cơ sở sản phẩm bún phở gạo lứt; Doanh nghiệp tư nhân Tiến Lực nhận 60 triệu đồng để chứng nhận sản phẩm gạch bê tông và cát nghiền phù hợp quy chuẩn kỹ thuật quốc gia; HTX Ba Sạch Hưng Đạo, HTX Thuận Phong hay hộ kinh doanh Hoàng Thị Phượng cũng được hỗ trợ công bố tiêu chuẩn cơ sở cho nhiều sản phẩm đặc trưng.

Ngoài hỗ trợ tài chính, tỉnh còn chú trọng đào tạo nhân lực, tổ chức tập huấn về giải pháp nâng cao năng suất chất lượng, truy xuất nguồn gốc, chuyển đổi số cho hàng trăm cán bộ và thành viên HTX. Các doanh nghiệp tham gia đều ghi nhận hiệu quả rõ rệt: quản lý bài bản hơn, giảm lãng phí và tiết kiệm chi phí.

Quảng Ninh cũng là địa phương tiên phong với Kế hoạch số 203/KH-UBND thực hiện từ năm 2020. Công ty CP Sữa An Sinh được lựa chọn làm mô hình điểm, áp dụng ISO 9001:2015, HACCP và 5S trong sản xuất. Nhờ đó, tỷ lệ sản phẩm lỗi giảm xuống chỉ còn 0,1%/tháng, môi trường làm việc của người lao động được cải thiện rõ rệt. Trong khi đó, Công ty CP Xuất nhập khẩu thủy sản Quảng Ninh áp dụng ISO 22000 và HACCP, giúp năng suất tăng khoảng 15% nhờ bố trí lại dây chuyền sản xuất, đồng thời nâng cao nhận thức của người lao động về quản lý an toàn thực phẩm. Tỉnh đặt mục tiêu đến năm 2030, mỗi năm số doanh nghiệp được hỗ trợ tăng 10-15% và có ít nhất 20 doanh nghiệp trở thành mô hình điểm để nhân rộng ra cả nước.

Tại Thanh Hóa, nhiều dự án được triển khai nhằm gắn kết khoa học công nghệ với sản xuất. Doanh nghiệp địa phương đã mạnh dạn áp dụng hệ thống quản lý quốc tế và công bố sản phẩm hợp chuẩn, hợp quy. Công ty CP Xi măng Bỉm Sơn đầu tư công nghệ lò quay tiên tiến, áp dụng ISO 14001 để nâng cao năng suất và giảm phát thải; Công ty CP Mía đường Lam Sơn ứng dụng công nghệ sản xuất đường sạch và quản lý chuỗi cung ứng hiện đại, đồng thời tận dụng phụ phẩm để tạo giá trị gia tăng, mở rộng thị trường xuất khẩu; Công ty CP Dụng cụ thể thao Delta áp dụng Kaizen, Lean Six Sigma và tự động hóa, nhờ đó sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế, đủ năng lực đáp ứng đơn hàng từ châu Âu, Mỹ. Những mô hình này không chỉ nâng cao năng suất chất lượng mà còn góp phần xây dựng thương hiệu bền vững cho doanh nghiệp Việt.

Có thể thấy, các chương trình hỗ trợ nâng cao năng suất chất lượng đã và đang tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ. Không chỉ dừng ở việc đạt chuẩn hay chứng nhận, doanh nghiệp còn thay đổi tư duy quản trị, chú trọng đổi mới công nghệ và đầu tư cho nguồn nhân lực. Đây chính là nền tảng để tiến tới chuyển đổi số, sản xuất thông minh và phát triển bền vững. Các chuyên gia cho rằng, để đạt mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia giai đoạn 2025 - 2030, cần tiếp tục đẩy mạnh truyền thông, hỗ trợ áp dụng công cụ quản lý tiên tiến, tăng cường đào tạo nhân lực và xây dựng nhiều mô hình điểm.

Nếu tận dụng tốt cơ hội từ Cách mạng công nghiệp 4.0, đồng thời kiên trì triển khai các chương trình nâng cao năng suất chất lượng, Việt Nam hoàn toàn có thể rút ngắn khoảng cách với các quốc gia phát triển và tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường toàn cầu.