Cần Thơ, ngày 17/6/2025 – Trước yêu cầu ngày càng cao của thị trường và bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng, việc ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất nông nghiệp và phát triển sản phẩm đặc thù địa phương không chỉ là xu thế mà đã trở thành yêu cầu tất yếu để nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng và năng lực cạnh tranh. Nhằm thúc đẩy quá trình này, Trung tâm Ứng dụng Tiến bộ Khoa học và Công nghệ Cần Thơ đã tổ chức hội thảo khoa học với chủ đề: “Ứng dụng công nghệ nâng cao chất lượng và khả năng cạnh tranh của sản phẩm đặc thù địa phương”, thu hút sự quan tâm và tham dự của hơn 100 đại biểu đến từ các tỉnh, thành khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Hội thảo được tổ chức tại trụ sở Trung tâm (số 166 Nguyễn Văn Cừ, quận Ninh Kiều, TP. Cần Thơ), với sự tham dự của các chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp, cơ quan quản lý, hợp tác xã và nông dân sản xuất. Đây là dịp để các bên chia sẻ kinh nghiệm, cập nhật các giải pháp công nghệ mới và thảo luận về việc đưa công nghệ vào thực tiễn sản xuất – chế biến – phân phối sản phẩm đặc thù.

Công nghệ – Chìa khóa nâng cao giá trị nông sản

Ba tham luận chính tại hội thảo đã làm nổi bật vai trò then chốt của công nghệ trong chuỗi giá trị sản phẩm đặc thù.

PGS.TS. Nguyễn Duy Đạt (Trường Đại học Thương mại) nhấn mạnh vai trò của chuyển đổi số trong chiến lược thương mại hóa sản phẩm, từ xây dựng thương hiệu đến kênh phân phối. Ông cho rằng, trong thời đại số, sản phẩm đặc thù không chỉ cần “ngon” mà còn cần “thông minh” – thể hiện qua truy xuất nguồn gốc, bao bì hiện đại và khả năng tiếp cận thị trường số.

ThS. Nguyễn Thanh Việt (Đại học Nguyễn Tất Thành) trình bày ứng dụng công nghệ sấy thăng hoa trong chế biến trái cây đặc sản miền Tây, giúp giữ nguyên hương vị, màu sắc, dinh dưỡng và kéo dài thời hạn sử dụng – từ đó tăng giá trị và mở rộng khả năng xuất khẩu.

Ông Trần Quốc Toàn (Công ty Orgen, thương hiệu SASAKI) giới thiệu hệ thống sấy lạnh thông minh tích hợp AI, đã được ứng dụng hiệu quả trên nhiều loại nông sản như xoài, sầu riêng, chuối… với ưu điểm tiêu thụ điện năng thấp, bảo toàn dưỡng chất và dễ vận hành cho quy mô vừa và nhỏ.

Ghi nhận khó khăn thực tiễn của người nông dân

Phần thảo luận đã thu hút nhiều ý kiến chia sẻ từ người dân và đại diện các hợp tác xã. Hầu hết đều cho rằng việc ứng dụng công nghệ còn gặp nhiều rào cản như chi phí cao, quy mô sản xuất nhỏ lẻ, thiếu mô hình mẫu và đặc biệt là hạn chế trong tiếp cận thông tin và kỹ thuật.

Nhiều người nông dân hiện đang phải “kiêm nhiệm” nhiều vai trò: vừa sản xuất, vừa lo tiêu thụ, vừa mong muốn cải tiến công nghệ nhưng lại thiếu kiến thức chuyên môn và nguồn lực đầu tư. Trong khi đó, công nghệ từ các viện, trường dù nhiều, nhưng chưa thực sự đến được với người cần.

Trung tâm Ứng dụng KH&CN Cần Thơ cam kết đồng hành

Phát biểu tại hội thảo, ông Nghiêm Phong Vũ – Giám đốc Trung tâm Ứng dụng Tiến bộ Khoa học và Công nghệ Cần Thơ – đã thẳng thắn nhìn nhận những hạn chế hiện nay trong công tác nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Ông cho rằng một trong những thiếu sót lớn là chưa đưa được các quy trình công nghệ tiên tiến nhưng chi phí thấp, dễ áp dụng đến tận tay người sản xuất.

Ông Vũ ghi nhận sâu sắc những trăn trở thực tế của người dân, khi họ vừa phải đảm đương sản xuất, vừa phải tìm đầu ra cho sản phẩm, trong khi mong muốn ứng dụng công nghệ lại vấp phải rào cản về kiến thức, chi phí và thiếu sự hỗ trợ thường xuyên. Ông nhấn mạnh rằng, các viện nghiên cứu, trường đại học và trung tâm công nghệ cần đổi mới cách làm, đồng hành sát thực tiễn và “nói ngôn ngữ của nông dân” nhiều hơn để công nghệ thực sự trở thành công cụ phục vụ sản xuất.

Đáng chú ý, ông Vũ cũng đề nghị người dân cần chủ động hơn trong việc “đặt hàng” công nghệ, bởi họ chính là những người hiểu rõ nhất nhu cầu thực tế của sản xuất. “Nhiều nhà khoa học làm việc trong phòng thí nghiệm, thiếu va chạm thực tiễn nên không nắm được nhu cầu cụ thể của bà con. Kết quả là không ít công trình nghiên cứu dù công phu nhưng lại không sử dụng được rộng rãi,” ông nói.

"Hiện Trung tâm đang tiếp nhận và lưu trữ rất nhiều quy trình ứng dụng công nghệ trong sản xuất nông nghiệp, thủy hải sản từ các viện, trường. Toàn bộ thông tin được cập nhật trên website của Trung tâm. Trung tâm luôn sẵn sàng tư vấn, hỗ trợ và chuyển giao miễn phí hoặc với chi phí hợp lý cho bà con nông dân có nhu cầu" ông Vũ khẳng định.

Thúc đẩy hợp tác, rút ngắn khoảng cách nghiên cứu – thực tiễn

Hội thảo lần này không chỉ là nơi chia sẻ kiến thức, mà còn là cầu nối giữa nhà nghiên cứu, nhà quản lý và người sản xuất, nhằm rút ngắn khoảng cách giữa khoa học và thực tiễn, mở rộng cơ hội chuyển giao công nghệ thiết thực, phù hợp điều kiện sản xuất của từng địa phương.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, biến động thị trường và yêu cầu ngày càng cao từ người tiêu dùng, việc ứng dụng công nghệ không còn là sự lựa chọn, mà là con đường tất yếu để sản phẩm nông nghiệp đặc thù phát triển bền vững và vươn ra thị trường lớn.

Hội thảo kết thúc với nhiều kỳ vọng, rằng sự đồng hành chặt chẽ giữa các bên – đặc biệt là từ các trung tâm ứng dụng công nghệ – sẽ mở ra những hướng đi mới, giúp nông dân vững tin đổi mới và chủ động tiếp cận khoa học công nghệ trong thời đại số.