Tiềm năng Chống Oxy hóa và Kháng Đái tháo đường của Chiết Xuất Cây Càng Cua (Peperomia pellucida): Một Nghiên cứu Khoa học

Giới thiệu

Các sản phẩm tự nhiên từ thực vật từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong lĩnh vực y dược. Trong số đó, cây càng cua (Peperomia pellucida), một loại thảo mộc thân mềm phổ biến ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, đã được sử dụng trong y học dân gian để điều trị nhiều bệnh lý như viêm, rối loạn tiêu hóa, sốt, bệnh ngoài da. Tuy nhiên, tại Việt Nam, vẫn còn rất ít nghiên cứu khoa học chính thức đánh giá hoạt tính sinh học của loài thực vật này.

Nghiên cứu này nhằm đánh giá toàn diện khả năng chống oxy hóa và ức chế enzyme α-amylase (liên quan đến bệnh tiểu đường type 2) của chiết xuất P. pellucida, thông qua các phương pháp in vitro (trong ống nghiệm) và in vivo (trên ruồi giấm). Kết quả đã làm sáng tỏ tiềm năng sinh học của loài cây này, góp phần định hướng ứng dụng trong y học và dược liệu.

Vật liệu và Phương pháp

Chuẩn bị nguyên liệu và chiết xuất

Mẫu thân và lá cây càng cua được thu thập tại TP. Cần Thơ. Sau khi rửa sạch, nguyên liệu được phơi khô trong bóng râm, nghiền nhỏ thành bột. Quá trình chiết xuất được thực hiện bằng phương pháp ngâm lặp lại với ethanol 96%, sau đó cô đặc bằng cách bay hơi chân không và bảo quản ở 4°C.

Phân tích thành phần hóa học sơ bộ

Kết quả phân tích sơ bộ cho thấy chiết xuất có chứa các nhóm hợp chất sinh học quan trọng như: alkaloid, flavonoid, tannin, saponin, steroid và polyphenol – là những hoạt chất có giá trị trong phòng và điều trị bệnh.

Định lượng polyphenol và flavonoid

Hàm lượng polyphenol đạt 359,91 ± 0,77 mg GAE/g và flavonoid là 200,28 ± 1,23 mg QE/g, đều là mức cao so với nhiều thảo dược khác, cho thấy tiềm năng chống oxy hóa mạnh mẽ của cây.

Khả năng Chống Oxy hóa In Vitro

Hoạt tính chống oxy hóa được đánh giá qua bốn phương pháp:

1. Khả năng khử gốc tự do DPPH
   EC₅₀ = 730,3 µg/mL
2. Khử gốc tự do ABTS•+
   EC₅₀ = 84,3 µg/mL
3. Khả năng khử (Reducing Power - RP)
   EC₅₀ = 95,3 µg/mL
4. Tổng khả năng chống oxy hóa (TAC)
   Abs₀.₅ = 114,7 µg/mL

Dù hiệu quả thấp hơn acid gallic (chất đối chứng chuẩn), kết quả vẫn khẳng định chiết xuất có khả năng chống oxy hóa đáng kể.

Khả năng Chống Oxy hóa In Vivo

Thử nghiệm in vivo sử dụng ruồi giấm (Drosophila melanogaster) trong môi trường có peroxide hydrogen (H₂O₂) gây stress oxy hóa. Các nhóm ruồi được cho ăn thức ăn chứa chiết xuất (0,5 và 1 mg/mL) hoặc acid gallic, theo dõi thời gian sống sót.

Kết quả:

• Chiết xuất 1 mg/mL giúp ruồi sống trung bình lâu hơn 1,62 lần so với nhóm đối chứng.
• Thời gian sống 50% dài hơn 1,8 lần.
• Thời gian sống 10% cuối cùng cũng cao hơn 1,62 lần.

Điều này cho thấy chiết xuất P. pellucida có khả năng tăng sức đề kháng trước stress oxy hóa trên cơ thể sống.

Khả năng Ức chế Enzyme α-Amylase (Hoạt tính Kháng Đái tháo đường)

Enzyme α-amylase phân giải tinh bột thành đường đơn – nguyên nhân gây tăng đường huyết sau ăn. Ức chế enzyme này là một chiến lược điều trị bệnh đái tháo đường type 2.

Chiết xuất P. pellucida ức chế α-amylase với EC₅₀ = 115,3 µg/mL. Mặc dù hiệu quả thấp hơn thuốc chuẩn acarbose (EC₅₀ = 18,67 µg/mL), kết quả vẫn cho thấy tiềm năng kháng đái tháo đường.

Thảo luận

Khả năng chống oxy hóa và ức chế α-amylase của P. pellucida liên quan trực tiếp đến hàm lượng polyphenol và flavonoid cao trong chiết xuất. Các hợp chất này đã được chứng minh là có khả năng bảo vệ cơ thể khỏi tổn thương do oxy hóa, viêm nhiễm, ung thư và bệnh chuyển hóa.

Tuy hiệu quả chưa bằng các chất tinh khiết như gallic acid hoặc acarbose, chiết xuất thô chứa hỗn hợp các hợp chất có thể bổ trợ nhau hoặc gây ức chế lẫn nhau, cần thêm nghiên cứu để tinh chế và đánh giá từng hoạt chất cụ thể.