Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) là một trong những khu vực trọng điểm về sản xuất nông nghiệp của cả nước, đóng góp trên 50% sản lượng lúa gạo, 70% trái cây và 60% thủy sản xuất khẩu của Việt Nam. Tuy nhiên, một trong những thách thức lớn nhất hiện nay là làm sao để giảm thiểu thất thoát sau thu hoạch, gia tăng giá trị sản phẩm và bảo vệ chất lượng nông sản trong bối cảnh biến đổi khí hậu và hội nhập thị trường quốc tế.

Thực tế cho thấy, mỗi năm ĐBSCL thiệt hại hàng triệu tấn nông sản do bảo quản không đúng cách, thiếu công nghệ hoặc công nghệ chưa phù hợp. Các loại trái cây như chôm chôm, sầu riêng, xoài, thanh long… rất dễ bị hư hỏng trong quá trình vận chuyển và lưu trữ, đặc biệt trong mùa cao điểm. Các loại rau, củ, gạo, hạt… cũng dễ bị sâu mọt, ẩm mốc hoặc mất phẩm chất sau một thời gian ngắn.

Công nghệ bảo quản là yếu tố then chốt trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất và tiêu thụ nông sản. Không chỉ giúp kéo dài thời gian sử dụng, bảo vệ hàm lượng dinh dưỡng, công nghệ còn góp phần ổn định giá cả, giảm áp lực tiêu thụ tức thời và tạo cơ hội xuất khẩu sang các thị trường khó tính.

Hiện nay, nhiều công nghệ bảo quản tiên tiến đã được ứng dụng tại ĐBSCL, như: sấy lạnh, cấp đông nhanh, bảo quản khí điều biến (MAP), màng sinh học tự phân hủy, bảo quản bằng công nghệ nano hoặc ứng dụng cơ điện tử thông minh. Các công nghệ này đang dần thay thế cho các phương pháp truyền thống như phơi nắng, trữ kho đơn giản, vốn dễ gây hư hao và không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Tuy nhiên, một rào cản lớn là chi phí đầu tư và thiếu hệ sinh thái hỗ trợ cho người sản xuất nhỏ. Cần có sự đồng hành mạnh mẽ hơn từ phía nhà nước, viện nghiên cứu, doanh nghiệp và các tổ chức tài chính để đưa công nghệ bảo quản tiếp cận sâu rộng hơn đến từng hợp tác xã, tổ hợp tác và hộ nông dân. Nếu làm được điều này, nông sản ĐBSCL sẽ không chỉ nhiều về số lượng mà còn mạnh về chất lượng, đủ sức cạnh tranh toàn cầu.