Tỉnh Thanh Hóa đã sớm nhận thức được tầm quan trọng của việc truy xuất nguồn gốc trong chuỗi cung ứng và phát triển thương hiệu sản phẩm. Để cụ thể hóa nhận thức này, tỉnh đã ban hành các văn bản chỉ đạo và kế hoạch triển khai mang tính định hướng dài hạn, góp phần tạo hành lang pháp lý rõ ràng, thống nhất cho hoạt động TXNG. 

Một trong những điểm sáng trong công tác TXNG là việc ứng dụng rộng rãi mã QR để dán tem cho sản phẩm, đặc biệt trong nhóm nông sản và sản phẩm OCOP. Theo thống kê, toàn tỉnh có khoảng 700 cơ sở triển khai TXNG cho trên 900 sản phẩm. Trên Cổng thông tin TXNG của Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã có 355 cơ sở với 750 sản phẩm cập nhật dữ liệu đầy đủ.

Không chỉ dừng lại ở việc dán tem, nhiều chuỗi sản xuất, chế biến, tiêu thụ nông sản an toàn đã hình thành. Điển hình, Công ty CP Đặc sản Vinangon xây dựng chuỗi sản xuất thịt và chế biến nem các loại với sản lượng ước đạt 50 tấn/năm; hay chuỗi thủy sản tại Công ty CP Long Hải, thị xã Nghi Sơn, với sản lượng lên đến 2.000 tấn/năm. Các chuỗi này đều ứng dụng TXNG điện tử, góp phần định vị thương hiệu và gia tăng niềm tin với người tiêu dùng.

Việc hỗ trợ dán tem QR code cho các cơ sở sản xuất, kinh doanh tại các huyện cũng được chú trọng. Điển hình như huyện Như Xuân hỗ trợ hơn 114.000 tem cho 11 cơ sở, TP.Thanh Hóa hỗ trợ 64.000 tem, Ngọc Lặc, Vĩnh Lộc, Hoằng Hóa, Thường Xuân, Thạch Thành... đều có những con số ấn tượng, cho thấy sự lan tỏa rộng rãi của TXNG.

Tuy nhiên, các mô hình TXNG ứng dụng công nghệ cao như Blockchain, IoT vẫn còn rất hạn chế. Trong năm 2024, không có nhiệm vụ KH&CN nào mới được phê duyệt. Hiện toàn tỉnh chỉ có hai nhiệm vụ nghiên cứu ứng dụng công nghệ TXNG được triển khai từ năm 2022.

Bên cạnh những kết quả tích cực, hoạt động TXNG trên địa bàn tỉnh vẫn gặp nhiều khó khăn. Trước hết là hành lang pháp lý còn thiếu và chưa đồng bộ, gây lúng túng cho các địa phương và cơ sở trong triển khai. Việc chưa có danh mục sản phẩm bắt buộc áp dụng TXNG cũng khiến việc áp dụng thiếu tính bắt buộc và định hướng.

Cùng với đó, nguồn lực tài chính là rào cản lớn. Các doanh nghiệp nhỏ, HTX và hộ kinh doanh cá thể, lực lượng chủ lực của sản xuất nông sản thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận công nghệ TXNG.

Việc dán tem vẫn mang tính hình thức, thông tin sơ sài, thiếu chiều sâu nên không tạo được lòng tin cho người tiêu dùng. Ngoài ra, nhiều người dân, đặc biệt tại vùng sâu, vùng xa, chưa hiểu rõ bản chất và lợi ích của TXNG. Sản phẩm có tem TXNG chưa trở thành tiêu chí lựa chọn phổ biến, trong khi người tiêu dùng thành thị mới chỉ chú ý đến tem mác mà chưa kiểm tra hoặc hiểu nội dung truy xuất.

Để TXNG không chỉ dừng ở những con tem QR mà trở thành một phần không thể thiếu trong chuỗi giá trị sản phẩm, các bộ, ngành, trung ương cần sớm ban hành danh mục sản phẩm bắt buộc TXNG, lộ trình thực hiện và quy định cụ thể về lưu trữ dữ liệu.

Bên cạnh đó, các địa phương cần tiếp tục tăng cường đầu tư cho các nhiệm vụ KH&CN liên quan đến TXNG, đặc biệt là mô hình ứng dụng công nghệ cao, gắn với xây dựng thương hiệu và phát triển sản phẩm OCOP, sản phẩm chủ lực. Sớm xây dựng Cổng thông tin TXNG của tỉnh, kết nối đồng bộ với hệ thống quốc gia và phần mềm kết nối cung - cầu nông sản an toàn. Việc này sẽ tạo nền tảng quản lý dữ liệu tập trung, minh bạch và hỗ trợ truy xuất sản phẩm hiệu quả hơn.

Ngoài ra, các sở, ngành cần chủ động phối hợp đơn vị chuyên môn để tổ chức đào tạo, tập huấn chuyên sâu, nâng cao năng lực triển khai tại cơ sở. Đặc biệt, truyền thông cần tiếp tục được đổi mới cả về nội dung lẫn hình thức, phù hợp với từng nhóm đối tượng, để TXNG không còn là khái niệm xa lạ mà trở thành thói quen, hành vi văn minh trong tiêu dùng.

Những kết quả đã đạt được là nền tảng quan trọng, song để phát triển mạnh mẽ, hoạt động TXNG cần được tiếp tục đầu tư, đồng bộ hóa từ cơ chế, con người đến công nghệ. Chỉ khi TXNG trở thành văn hóa sản xuất và tiêu dùng, lúc đó những con tem không còn là “trang sức” hình thức, mà là minh chứng xác thực cho chất lượng, niềm tin và giá trị bền vững của sản phẩm.