Phụ phẩm nông nghiệp tại ĐBSCL như vỏ trấu, bã mía, thân ngô, bẹ chuối... hiện đang bị lãng phí hoặc thải bỏ gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ vật liệu và nhu cầu tăng cao về bảo quản xanh, các loại phụ phẩm này đang được nghiên cứu và ứng dụng để sản xuất vật liệu bảo quản nông sản thân thiện môi trường.

Một số ví dụ điển hình là màng bọc sinh học từ tinh bột gạo kết hợp bột trấu, hộp đựng trái cây bằng xơ dừa ép, hoặc khay rau từ bã mía... Những vật liệu này có khả năng phân hủy sinh học sau 45 – 90 ngày, không gây độc hại, đồng thời có thể bảo vệ rau quả khỏi va đập, mất nước hoặc xâm nhập vi khuẩn.

Tại Long An và Đồng Tháp, một số doanh nghiệp khởi nghiệp đã hợp tác với nông dân để thu mua phụ phẩm làm nguyên liệu sản xuất bao bì sinh học. Mô hình này vừa giúp giảm chi phí đầu vào, tạo thêm việc làm cho nông dân, vừa thúc đẩy kinh tế tuần hoàn trong chuỗi sản xuất nông sản.

Ngoài việc bảo quản vật lý, các phụ phẩm còn có thể chiết xuất thành hợp chất sinh học dùng để xử lý bề mặt trái cây, rau củ, giúp kháng khuẩn, chống oxy hóa tự nhiên. Đơn cử như chiết xuất phenolic từ vỏ lạc, tinh dầu từ vỏ cam, hoặc dịch chiết nghệ được dùng để bảo quản xoài, ổi, mít trong quá trình bảo quản.

Tận dụng phụ phẩm làm vật liệu bảo quản là hướng đi kép – vừa giải quyết bài toán môi trường, vừa nâng cao giá trị nông sản ĐBSCL. Nếu được đầu tư nghiên cứu và hỗ trợ sản xuất quy mô lớn, đây sẽ là nền tảng quan trọng cho một nền nông nghiệp xanh – tuần hoàn – bền vững.