Trong nuôi trồng thủy sản, môi trường nước không chỉ đơn thuần là không gian sống của tôm cá mà còn là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến sức khỏe, tăng trưởng và khả năng kháng bệnh của vật nuôi. Sự suy giảm chất lượng nước – bao gồm các thông số như pH, oxy hòa tan, amoniac, nitrit, độ mặn, nhiệt độ và mật độ vi sinh vật – chính là nguyên nhân hàng đầu kích thích sự phát triển và bùng phát của các mầm bệnh nguy hiểm. Do đó, việc quản lý và cải thiện chất lượng nước được xem là giải pháp nền tảng, mang tính phòng bệnh chủ động và lâu dài cho các mô hình nuôi trồng thủy sản hiện đại.

Một hệ sinh thái ao nuôi khỏe mạnh là nơi có sự cân bằng vi sinh, hàm lượng chất dinh dưỡng không dư thừa, khí độc như H₂S hay NH₃ ở mức thấp, và khả năng tự làm sạch cao. Để đạt được điều đó, người nuôi cần tuân thủ quy trình cải tạo ao kỹ lưỡng trước khi thả giống, bao gồm: tiêu diệt mầm bệnh tiềm ẩn trong bùn đáy, xử lý nước đầu vào, gây màu nước tự nhiên bằng vi sinh hoặc các nguồn hữu cơ sạch. Trong suốt quá trình nuôi, việc duy trì độ sâu nước ổn định, quản lý lượng thức ăn hợp lý và xử lý nước định kỳ bằng chế phẩm sinh học sẽ giúp ngăn ngừa hiện tượng ô nhiễm hữu cơ, vốn là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn gây bệnh phát triển.

Thực tế cho thấy, nhiều vụ nuôi thất bại do không kiểm soát tốt chất lượng nước, dẫn đến tôm cá bị sốc môi trường, suy giảm miễn dịch rồi mắc bệnh hàng loạt. Ngược lại, những hộ nuôi áp dụng phương pháp nuôi tuần hoàn, xử lý nước bằng hệ thống biofilter, sục khí liên tục và sử dụng định kỳ chế phẩm vi sinh thường đạt được tỷ lệ sống cao, ít sử dụng thuốc kháng sinh và sản phẩm đạt chuẩn xuất khẩu.

Việc đầu tư thiết bị giám sát nước tự động giúp người nuôi theo dõi liên tục các thông số môi trường và điều chỉnh kịp thời khi có biến động. Đồng thời, các công nghệ mới như hệ thống lọc tuần hoàn (RAS), ao nổi xử lý nước kép, ao nuôi kết hợp thực vật thủy sinh đang trở thành những mô hình bền vững cho quản lý môi trường nước trong thủy sản. Khi nước sạch, ổn định, ít biến động thì khả năng phát sinh bệnh gần như bị triệt tiêu từ gốc. Đây là nền tảng khoa học quan trọng, đồng thời cũng là giải pháp thiết thực mà bất kỳ mô hình nuôi nào – dù nhỏ hay lớn – cũng cần đặc biệt chú trọng nếu muốn phát triển bền vững.